1. Người cao tuổi sống một mình là gì?
Người cao tuổi sống một mình, theo định nghĩa chung, là những người trên 65 tuổi sinh sống độc lập mà không có người thân hoặc bạn đời chung sống trong cùng một hộ gia đình. Thuật ngữ “người già” dùng để chỉ chung cho nhóm tuổi cao tuổi này, tuy nhiên khi nói về người cao tuổi sống một mình thì chỉ những người cao tuổi (≥65 tuổi) sống đơn độc mới được đề cập.
2. Xu hướng gia tăng người cao tuổi sống một mình ở Nhật Bản
Nhật Bản là một trong những quốc gia có dân số già hóa nhanh nhất thế giới. Theo khảo sát của Văn phòng Nội các Nhật Bản năm 2016, có tới 48,4% hộ gia đình có người cao tuổi từ 65 tuổi trở lên, trong đó 27,1% là hộ gia đình độc thân, tức người cao tuổi sống một mình.
So với năm 1980, tỷ lệ người cao tuổi sống một mình đã tăng đáng kể, từ 4,3% (nam) và 11,2% (nữ) lên 13,3% và 21,1% vào năm 2015. Dự báo đến năm 2040, số người cao tuổi sống một mình sẽ lên tới 8,96 triệu người, chiếm khoảng 40% tổng số hộ gia đình người già.
Nguyên nhân gia tăng
Tỷ lệ người cao tuổi chưa kết hôn tăng lên, dự kiến tới 14,9% (nam) và 9,9% (nữ) vào năm 2040.
Mô hình gia đình hạt nhân ngày càng phổ biến, con cái độc lập và không sống chung với cha mẹ.
Người cao tuổi mất đi bạn đời do tử vong hoặc ly hôn.
Nhu cầu muốn sống độc lập, tránh làm phiền con cháu.
Ảnh (Internet): Người cao tuổi ở Nhật Bản dần có xu hướng sống một mình
3. Lợi ích và mối quan tâm khi người cao tuổi sống một mình
Lợi ích
Theo khảo sát, 78,7% người cao tuổi sống một mình cảm thấy hài lòng với cuộc sống của họ và 76,3% có thể duy trì cuộc sống độc lập này. Việc sống một mình giúp nhiều người cao tuổi cảm nhận được sự tự do, giảm bớt áp lực khi không phải sống chung với người khác.
Những mối quan tâm
Tuy nhiên, bên cạnh những lợi ích, người cao tuổi sống một mình thường gặp phải các vấn đề sau:
Cô lập xã hội: Thiếu tương tác thường xuyên có thể dẫn đến cảm giác cô đơn và xa cách cộng đồng.
Cảm giác cô đơn và mất mục đích sống: Thiếu sự chăm sóc và giao tiếp dễ gây trầm cảm, mất niềm vui cuộc sống.
Khó khăn tài chính và sinh hoạt: Chi phí sinh hoạt tăng, chế độ dinh dưỡng không cân bằng và thiếu sự trợ giúp khi cần.
Rủi ro về sức khỏe: Bệnh tật, chấn thương khó phát hiện kịp thời; đặc biệt là các bệnh về sa sút trí tuệ.
Nguy cơ tử vong đơn độc: Khi không được phát hiện kịp thời, những trường hợp tai nạn hoặc bệnh nghiêm trọng có thể dẫn đến tử vong một mình.
4. Các dịch vụ giám sát và hỗ trợ dành cho người cao tuổi sống một mình
Nhằm giúp người cao tuổi sống một mình được an toàn và thoải mái, chính phủ Nhật Bản cùng các địa phương triển khai nhiều dịch vụ hỗ trợ như:
Hệ thống chăm sóc toàn diện dựa vào cộng đồng: Cung cấp nhà ở, chăm sóc y tế, phòng ngừa và hỗ trợ cuộc sống tích hợp.
Mạng lưới giám sát cộng đồng: Sự hợp tác giữa các cơ quan chính quyền, tổ chức tư nhân và người dân để theo dõi và hỗ trợ người cao tuổi.
Dịch vụ giám sát an toàn cá nhân: Lắp đặt cảm biến, thiết bị báo động khẩn cấp để phát hiện các tình huống nguy hiểm.
Cuộc gọi khẩn cấp 24/7: Hệ thống giúp người cao tuổi có thể gọi trợ giúp ngay khi gặp sự cố.
Các dịch vụ hỗ trợ xã hội và chăm sóc dự phòng: Trung tâm hỗ trợ toàn diện, các câu lạc bộ dành cho người cao tuổi giúp họ duy trì sự kết nối xã hội.
Ảnh (Internet): Các dịch vụ chăm sóc và giám sát người cao tuổi sống một mình
5. Kết luận
Người cao tuổi sống một mình là một xu hướng đang gia tăng mạnh mẽ tại nhiều quốc gia già hóa dân số như Nhật Bản. Mặc dù họ được hưởng sự tự do và cảm giác độc lập, nhưng cũng phải đối mặt với nhiều thách thức về sức khỏe, tài chính và cô lập xã hội. Việc xây dựng các hệ thống giám sát, chăm sóc và hỗ trợ toàn diện là rất cần thiết để đảm bảo người cao tuổi có thể sống an toàn, khỏe mạnh và có cuộc sống chất lượng.
