Khi cha mẹ chúng ta ngày một già đi, nhiều người trong chúng ta tự hỏi:
“Tôi có nên cân nhắc đưa bố mẹ vào viện dưỡng lão không?”
“Khi nào là thời điểm thích hợp để chuyển đến?”
“Cha mẹ muốn ở lại nhà, nhưng các thành viên trong gia đình lại có ý kiến khác nhau thì phải làm sao?”
Khi cha mẹ già đi, nhu cầu chăm sóc sức khỏe thể chất và tinh thần ngày càng cao. Là người con, chúng ta luôn muốn chăm sóc họ tại nhà, giữ sự gần gũi và ấm áp trong gia đình. Tuy nhiên, có những thời điểm việc chuyển cha mẹ đến một cơ sở chăm sóc chuyên nghiệp là lựa chọn cần thiết để đảm bảo chất lượng cuộc sống và an toàn cho họ. Đồng thời, đây cũng là quyết định nhiều người cao tuổi từ chối hoặc cảm thấy khó chấp nhận.
Bài viết này sẽ giúp bạn nhận diện thời điểm nên cân nhắc đưa cha mẹ đến một cơ sở chăm sóc và đưa ra 5 cách đối phó hiệu quả khi họ phản đối việc chuyển đi.
Khi nào nên cân nhắc đưa cha mẹ vào viện dưỡng lão?
Câu trả lời đơn giản: Khi bạn cảm thấy rằng cuộc sống tại nhà không còn đảm bảo an toàn hoặc chất lượng sống cho cha mẹ.
Dưới đây là một số dấu hiệu rõ ràng:
Người chăm sóc (thường là con cái) bắt đầu cảm thấy kiệt sức cả về thể chất và tinh thần
Bạn luôn lo lắng vì cha mẹ ở nhà một mình (nguy cơ té ngã, lẫn trí, tai nạn...)
Cha mẹ không còn có thể tự chăm sóc bản thân (ăn uống, vệ sinh, sinh hoạt…)
Mặc dù phần lớn người cao tuổi (hơn 40% nam giới và 30% phụ nữ) mong muốn được sống tại nhà, nhưng thực tế là việc chăm sóc tại nhà không phải lúc nào cũng khả thi – đặc biệt nếu nhu cầu chăm sóc ngày càng tăng cao.
Lưu ý quan trọng: Nhiều gia đình trì hoãn quyết định này cho đến khi quá muộn – khi rủi ro xảy ra hoặc viện dưỡng lão đã không còn chỗ. Vì vậy, hãy bắt đầu cân nhắc từ sớm.
Quy trình 5 bước để đưa cha mẹ vào viện dưỡng lão
Bước 1: Thảo luận cùng cha mẹ và gia đình
| Tiêu chí | Nội dung cần xem xét |
|---|---|
| Chi phí | - Lựa chọn trong phạm vi ngân sách - Ưu tiên các cơ sở không yêu cầu phí chuyển vào |
| Vị trí | - Gần nơi ở của bản thân hoặc gia đình - Thuận tiện cho việc đi lại, thăm nom |
| Cơ sở vật chất | - Phòng riêng hay phòng chung - Có thêm tiện ích ngoài các trang bị cơ bản hay không |
| Chi tiết dịch vụ | - Mức độ tự do trong sinh hoạt - Có hoặc không có dịch vụ chăm sóc điều dưỡng |
| Nhân sự | - Có nhân viên y tế, điều dưỡng trực 24/24 |
| Nguồn thu thập thông tin | - Trung tâm hỗ trợ toàn diện khu vực - Quản lý chăm sóc (Care Manager) - Trung tâm giới thiệu viện dưỡng lão - Internet |
| Hỗ trợ thêm | - Nếu chưa có quản lý chăm sóc, nên tham khảo bài viết: "Giải thích nghề nghiệp của người quản lý chăm sóc" để biết cách tìm và lựa chọn phù hợp |
Bước 3: Chọn cơ sở muốn chuyển đến
Sau khi đã thu thập đủ thông tin, hãy chọn một cơ sở phù hợp với nhu cầu của bạn và gia đình. Tuy nhiên, trên thực tế có thể rất khó để tìm được một nơi đáp ứng đầy đủ mọi yêu cầu. Vì vậy, bạn nên xác định và ưu tiên các điều kiện quan trọng nhất – chẳng hạn, nếu khoảng cách gần nhà là ưu tiên hàng đầu, hãy tập trung vào các cơ sở ở gần.
Ngoài ra, đừng chỉ giới hạn ở một lựa chọn. Việc so sánh nhiều cơ sở sẽ giúp bạn đưa ra quyết định chính xác và phù hợp hơn.
Bước 4: Tham quan và trải nghiệm thực tế tại cơ sở
Sau khi chọn được cơ sở phù hợp, hãy đặt lịch hẹn đến tham quan trực tiếp. Hình ảnh trên website hay tài liệu quảng cáo có thể không phản ánh đầy đủ thực tế, vì vậy việc tận mắt quan sát bầu không khí, thái độ của nhân viên và cư dân là rất quan trọng.
Nếu chưa cần chuyển gấp, bạn nên trải nghiệm thử một thời gian – từ không gian sống đến bữa ăn – để đánh giá mức độ phù hợp. Lưu ý, không phải cơ sở nào cũng cung cấp dịch vụ này nên cần xác nhận trước.
Ngoài ra, bạn cũng nên tranh thủ hỏi về quy trình phỏng vấn và sàng lọc đầu vào để chuẩn bị trước cho bước tiếp theo.
Bước 5: Ký hợp đồng và chuyển đến
5 điều cần làm khi cha mẹ (thành viên gia đình) từ chối chuyển đến sống ở viện dưỡng lão/ viện chăm sóc
Khi người thân lớn tuổi từ chối chuyển đến sống trong một cơ sở chăm sóc, có thể họ đang cảm thấy lo lắng hoặc có quan niệm tiêu cực về việc này. Dưới đây là năm cách xử lý tình huống này hiệu quả:
1. Lắng nghe mong muốn thực sự
Trước tiên, cần xác nhận mong muốn thực sự của họ. Việc rời khỏi một nơi quen thuộc có thể khiến người cao tuổi lo lắng, vì vậy điều quan trọng là lắng nghe cẩn thận cách họ muốn sống. Một số lý do phổ biến khiến họ miễn cưỡng có thể là:
"Tôi vẫn khỏe, nên tôi có thể ở nhà."
"Tôi muốn sống trong ngôi nhà quen thuộc của mình mãi mãi."
"Tôi không muốn bị hạn chế tự do trong một cơ sở chăm sóc."
Việc người cao tuổi có định kiến về cơ sở chăm sóc không phải là hiếm, đặc biệt ở nước ta, nơi văn hóa gia đình 3 thế hệ sống cùng nhau, hoặc người già sống một mình xa con cái đến khi gần đất xa trời vân còn phổ biến. Họ có thể hình dung rằng việc chuyển đến nơi ở mới sẽ khiến họ mất tự do hoặc phải phụ thuộc vào người khác. Do đó, điều quan trọng là phải hiểu rõ những suy nghĩ này để tìm cách giải quyết phù hợp.
2. Thảo luận với cả gia đình, bao gồm cả bản thân người đó
Trong quá trình đưa ra quyết định, cần thảo luận với tất cả thành viên gia đình, trong đó có cả người cao tuổi. Thay vì ép buộc họ chuyển đi, hãy kiên nhẫn trao đổi và đảm bảo rằng quyết định này xuất phát từ lợi ích của họ.
Ngay cả khi họ kiên quyết ở lại nhà, hãy tránh tranh luận căng thẳng. Nếu gia đình cố gắng thúc giục quá mức, người cao tuổi có thể cảm thấy bị ép buộc và mất lòng tin. Cách tiếp cận tốt nhất là nói với họ: "Chúng con muốn bố/mẹ sống khỏe mạnh và an toàn, nên chúng con mong muốn tìm một môi trường tốt hơn cho bố/mẹ."
3. Hiểu rõ hơn về cuộc sống trong cơ sở chăm sóc
Nếu người cao tuổi từ chối chuyển đến, có thể họ đang có suy nghĩ tiêu cực về nơi ở mới. Cách tốt nhất để thay đổi quan điểm này là giúp họ hiểu rõ hơn về cuộc sống tại đó.
Hãy tìm hiểu thông tin về cơ sở chăm sóc thông qua tài liệu quảng cáo, trang web hoặc tham gia các sự kiện mở cửa.
Một số nơi tổ chức hoạt động theo mùa như lễ hội mùa hè hoặc ngắm hoa anh đào, tạo ra những trải nghiệm vui vẻ như ở nhà.
Nếu người cao tuổi có định kiến về việc sống trong cơ sở, hãy giải thích và làm rõ từng mối lo ngại của họ để giảm bớt cảm giác e dè.
4. Nếu họ không lắng nghe, hãy nhờ bên thứ ba can thiệp
Trong một số trường hợp, người cao tuổi có thể không chấp nhận thông tin hoặc từ chối lắng nghe gia đình. Khi đó, hãy nhờ bên thứ ba hỗ trợ.
Những người có thể giúp đỡ gồm có:
Người thân, bạn bè gần gũi với họ.
Quản lý chăm sóc sức khỏe hoặc nhân viên tư vấn từ trung tâm hỗ trợ cộng đồng.
Khi nghe tư vấn từ một chuyên gia hoặc một người ngoài cuộc, người cao tuổi có thể trở nên bình tĩnh hơn và tiếp nhận thông tin dễ dàng hơn. Điều quan trọng là không ép buộc, mà dựa vào bên thứ ba để trao đổi nhẹ nhàng.
5. Bắt đầu với một cơ sở cho phép lưu trú ngắn hạn
Nếu người cao tuổi vẫn lo lắng về việc chuyển đến cơ sở chăm sóc, hãy cho họ trải nghiệm trước bằng cách đăng ký lưu trú ngắn hạn.
Việc ở lại trong cơ sở chăm sóc trong vài ngày sẽ giúp họ trải nghiệm thực tế và đánh giá xem môi trường có phù hợp hay không.
Trong nhiều trường hợp, sau khi thử trải nghiệm, người cao tuổi nhận ra rằng cuộc sống ở đó thoải mái hơn họ nghĩ.
Một số dịch vụ lưu trú ngắn hạn kéo dài từ 2-3 ngày có thể được sử dụng để giúp họ làm quen dần với cuộc sống mới.
Những người vừa xuất viện hoặc cần nghỉ ngơi sau thời gian chăm sóc điều dưỡng có thể tận dụng các dịch vụ này để thử trước khi đưa ra quyết định lâu dài.
Việc thuyết phục người cao tuổi chuyển đến nơi ở mới cần sự kiên nhẫn và chiến lược hợp lý. Hãy đảm bảo rằng quyết định này không phải do ép buộc mà xuất phát từ mong muốn thực sự của họ. Khi được chuẩn bị kỹ lưỡng, họ sẽ cảm thấy an toàn và thoải mái hơn, giúp quá trình chuyển đổi trở nên nhẹ nhàng và tích cực.
Chi phí khi chuyển vào viện dưỡng lão
Tham khảo chi phí khi cha mẹ chuyển đến viện dưỡng lão trả phí ở Nhật Bản có thể được chia thành hai loại chính: phí chuyển đến ban đầu và phí sử dụng hàng tháng.
1. Phí chuyển đến ban đầu
Đây là khoản phí một lần khi người cao tuổi nhập viện dưỡng lão. Mức phí này có thể dao động tùy theo loại hình cơ sở và dịch vụ đi kèm. Một số yếu tố ảnh hưởng đến phí chuyển đến bao gồm:
Loại hình viện dưỡng lão: Viện dưỡng lão cao cấp có thể yêu cầu phí nhập viện cao hơn.
Cơ sở vật chất: Những nơi có tiện nghi hiện đại, phòng riêng rộng rãi thường có mức phí cao hơn.
Dịch vụ chăm sóc đặc biệt: Nếu người cao tuổi cần hỗ trợ y tế hoặc chăm sóc đặc biệt, chi phí có thể tăng lên đáng kể.
2. Phí sử dụng hàng tháng
Sau khi nhập viện, người cao tuổi cần trả phí hàng tháng để duy trì cuộc sống tại cơ sở. Các khoản phí này bao gồm:
Phí cơ bản: Bao gồm chi phí ăn uống, chỗ ở và các dịch vụ sinh hoạt thiết yếu. Mức phí này thường dao động từ 6 đến 15 triệu đồng/tháng.
Chi phí chăm sóc y tế: Nếu người cao tuổi cần theo dõi sức khỏe, phục hồi chức năng hoặc chăm sóc hậu phẫu, chi phí có thể tăng thêm từ 5 đến 10 triệu đồng/tháng.
Phí dịch vụ phụ trợ: Bao gồm giặt là, dọn dẹp phòng, hỗ trợ cá nhân, có thể dao động từ 1 đến 3 triệu đồng/tháng.
Hoạt động giải trí và phát triển cá nhân: Một số viện dưỡng lão tổ chức các chương trình giải trí, sự kiện hoặc du lịch, có thể làm tăng chi phí từ 1 đến 5 triệu đồng/tháng.
3. Các yếu tố ảnh hưởng đến chi phí
Chi phí tại viện dưỡng lão ở Nhật Bản có thể thay đổi tùy theo:
Địa điểm: Viện dưỡng lão ở thành phố lớn thường có chi phí cao hơn so với khu vực nông thôn.
Mô hình dịch vụ: Một số cơ sở cung cấp dịch vụ chăm sóc toàn diện, trong khi những nơi khác chỉ hỗ trợ một phần.
Cơ sở vật chất: Những nơi có trang thiết bị hiện đại, không gian rộng rãi thường có mức phí cao hơn.
Việc lựa chọn viện dưỡng lão phù hợp không chỉ dựa vào chi phí mà còn cần cân nhắc chất lượng dịch vụ và sự thoải mái của người cao tuổi.
Dưới đây là bảng phân tích chi phí sử dụng hàng tháng tại viện dưỡng lão tính phí ở Nhật Bản (tham khảo - Lưu ý cơ cấu này có thể khác ở Việt Nam):
| Loại chi phí | Mô tả | Phạm vi chi phí |
|---|---|---|
| Phí thuê phòng | Chi phí sử dụng phòng riêng và khu vực chung, tùy vào vị trí, diện tích, cấp độ tiện nghi của cơ sở. | Phụ thuộc vào từng viện dưỡng lão |
| Phí hành chính | Bao gồm các tiện ích, nước, bảo trì, công việc văn phòng, chi phí lao động. | Khoảng 10.000 – 30.000 yên/tháng |
| Phí dịch vụ chăm sóc cơ sở | Chi phí hỗ trợ bữa ăn, tắm rửa, bài tiết tại viện dưỡng lão có bảo hiểm chăm sóc dài hạn. Người sử dụng chịu trách nhiệm từ 10% chi phí (2-3% tùy thuộc vào thu nhập). | Phụ thuộc vào dịch vụ đăng ký |
| Chi phí dịch vụ tự tài trợ | Các hoạt động văn hóa, giải trí, câu lạc bộ tình nguyện, làm tóc,... | Tùy chọn, khoảng 5.000 – 15.000 yên/tháng |
| Phí dịch vụ bổ sung | Phát sinh khi vượt quá số lần tắm rửa, đón tiếp tại bệnh viện,... | Tùy mức độ sử dụng |
| Chi phí ăn uống | 3 bữa một ngày trong 30 ngày. Nếu muốn bỏ bữa, cần báo trước. | Khoảng 50.000 – 80.000 yên/tháng |
| Chi phí nhu yếu phẩm hàng ngày | Vật dụng cá nhân như bàn chải đánh răng, kem đánh răng, xà phòng, giấy lụa. | Khoảng 2.000 – 5.000 yên/tháng |
| Chi phí y tế | Bao gồm chi phí khám bác sĩ tại nhà, nha khoa, điều trị bệnh. | Tùy vào tình trạng sức khỏe |
Nếu gia đình đang gặp khó khăn tài chính, có thể cân nhắc các phương án hỗ trợ từ bảo hiểm chăm sóc dài hạn hoặc các chương trình trợ cấp của chính phủ.
Câu hỏi thường gặp khi đưa ba mẹ vào viện dưỡng
❓ Tôi cảm thấy tội lỗi khi đưa cha mẹ vào viện dưỡng lão. Phải làm sao?
Cảm giác tội lỗi là điều rất phổ biến khi bạn quyết định chuyển cha mẹ vào viện dưỡng lão. Bạn có thể lo lắng rằng mình đang “bỏ mặc” hay “đưa họ đi nơi xa lạ.” Tuy nhiên, việc chọn viện dưỡng lão là vì sức khỏe và sự an toàn của cha mẹ, nơi có đội ngũ chuyên môn chăm sóc chu đáo hơn.
Hãy nhớ rằng, gia đình vẫn đóng vai trò quan trọng trong việc duy trì mối quan hệ và chăm sóc tinh thần cho cha mẹ qua các lần thăm hỏi và đồng hành. Bạn không nên cảm thấy tội lỗi mà hãy xem đây là cách giúp cha mẹ có cuộc sống tốt hơn.
❓ Có ai đã hối hận sau khi đưa cha mẹ vào viện dưỡng lão không?
Chuyển cha mẹ vào viện dưỡng lão không đồng nghĩa với việc kết thúc mối quan hệ gia đình. Thực tế, đây là bước để gia đình có thể hỗ trợ cha mẹ tốt hơn qua sự phối hợp với nhân viên chăm sóc tại cơ sở.
Nếu bạn cảm thấy hối hận hoặc lo lắng, hãy trao đổi trực tiếp với quản lý hoặc nhân viên chăm sóc tại viện dưỡng lão. Họ sẽ lắng nghe và giúp bạn cảm thấy an tâm hơn. Ngoài ra, bạn có thể tham gia chăm sóc và thăm nom thường xuyên để duy trì tình cảm gia đình.
❓ Nếu cha mẹ bị sa sút trí tuệ thì nên chuyển vào viện lúc nào?
Nếu cha mẹ mắc chứng sa sút trí tuệ, việc chăm sóc tại nhà có thể trở nên khó khăn và áp lực với người chăm sóc chính. Khi bạn cảm thấy không thể đảm bảo an toàn và sức khỏe cho cha mẹ tại nhà, đó là lúc nên cân nhắc chuyển họ vào viện dưỡng lão chuyên biệt.
Hãy tham khảo ý kiến bác sĩ và trung tâm hỗ trợ cộng đồng để được tư vấn phù hợp nhất về thời điểm và lựa chọn cơ sở chăm sóc.
❓ Có những loại viện dưỡng lão nào phù hợp cho người mắc chứng sa sút trí tuệ?
Hiện có nhiều loại viện dưỡng lão khác nhau:
Viện dưỡng lão trả phí
Viện dưỡng lão công lập và tư nhân
Nhà ở cao cấp dịch vụ
Nhà tập thể dành cho người cao tuổi
Tuy nhiên, không phải cơ sở nào cũng tiếp nhận người mắc chứng sa sút trí tuệ. Bạn cần kiểm tra kỹ các tiêu chuẩn tiếp nhận và dịch vụ chăm sóc trước khi quyết định.
❓ Làm sao để chọn được viện dưỡng lão tốt cho cha mẹ?
Khi chọn viện dưỡng lão, bạn nên lưu ý các tiêu chí sau:
Môi trường sống an toàn, thoáng đãng, sạch sẽ
Đội ngũ nhân viên chăm sóc chuyên nghiệp và tận tâm
Có dịch vụ y tế phù hợp, đặc biệt với người cao tuổi mắc bệnh mãn tính hoặc sa sút trí tuệ
Các hoạt động giải trí, giao lưu văn hóa giúp cha mẹ cảm thấy vui vẻ, không bị cô đơn
Vị trí thuận tiện để gia đình có thể thăm nom dễ dàng
Kết luận
Việc đưa cha mẹ vào viện dưỡng lão là một quyết định lớn, cần sự chuẩn bị chu đáo. Hãy bắt đầu bằng sự thấu hiểu, thông tin đầy đủ và một cuộc trò chuyện chân thành với cả gia đình.
Đừng để đến lúc quá muộn. Hãy cùng cha mẹ chủ động lựa chọn tương lai, thay vì bị động chạy theo hoàn cảnh.
