TP.HCM – Tháng 8/2025 – Trong kỷ nguyên số, không còn chuyện “người cao tuổi không cần mạng”. Họ gọi video cho con cháu, tra cứu lịch khám bệnh online, thanh toán điện nước qua điện thoại… Công nghệ đang hiện diện trong từng nhịp sống. Nhưng đồng thời, nguy cơ từ mạng Internet cũng âm thầm đe dọa nếu người sử dụng không được trang bị đầy đủ kỹ năng bảo vệ thông tin cá nhân.
Đó là lý do vì sao Công Dân Số Bạc, một dự án xã hội hỗ trợ người lớn tuổi hòa nhập thế giới số, đã xây dựng và triển khai cẩm nang an toàn mạng dành riêng cho người cao tuổi, không chỉ dưới dạng tài liệu, mà còn là chương trình học, mô hình thực hành và bài tập tình huống tại chỗ.
Cẩm nang an toàn mạng không chỉ để đọc mà để thực hành
Cẩm nang của Công Dân Số Bạc được biên soạn riêng cho người cao tuổi, sử dụng ngôn ngữ giản dị, ví dụ đời thường và tình huống thực tế được “đóng vai” ngay tại lớp học.
Những nội dung thực hành tiêu biểu:
Bài học 1: Kiểm tra nguồn (xác minh nguồn gốc và độ tin cậy của thông tin)
Bài học 2: Kiểm tra nội dung (đánh giá tính hợp lý, khách quan và bằng chứng hỗ trợ)
Bài học 3: Kiểm tra hình ảnh và video ( xác định nguồn gốc và tính xác thực của hình ảnh/video)
Bài học 4: Phân biệt loại ( phân biệt giữa tin tức, quảng cáo và quan điểm)
Điều đặc biệt là mọi nội dung đều được học viên thực hành trên chính thiết bị của họ, có sự hỗ trợ 1:1 từ tình nguyện viên trẻ – những “kỹ thuật viên tận tụy” không lấy phí, không ngần ngại lặp lại nhiều lần cho đến khi học viên thực sự làm được.
Ảnh: Học viên của lớp kỹ năng số bạc được hướng dẫn cách nhận biết lừa đảo trên mạng xã hội
Câu chuyện sau lớp học: Người học thành người hướng dẫn
Bà Nguyễn Thị Diệu Linh (62 tuổi, Quận 7), từng là học viên “mù công nghệ” giờ đây lại trở thành một thành viên hỗ trợ cho các lớp học Kỹ Năng Số tại Chung Cư Phú Mỹ (Quận 7 cũ). Cô kể: "Ban đầu tôi sợ điện thoại thông minh lắm, chỉ dám dùng để nghe. Sau lớp kỹ năng số, tôi biết cách bảo vệ tài khoản, biết không vội vàng bấm link. Giờ tôi giúp cả hội bạn trong câu lạc bộ dưỡng sinh tránh bị lừa”.
Những cựu học viên như cô Diệu Linh trở thành một phần quan trọng trong mô hình lan tỏa cộng đồng mà Công Dân Số Bạc hướng tới – không chỉ học cho mình, mà học để cùng giữ gìn an toàn cho cả khu phố.
Tất nhiên từ việc hiểu tới việc sử dụng thành thạo vẫn là một thách thức lớn với cô Linh. Mới 2 tuần trước học tạo nhóm, thêm bớt thành viên trong Zalo, hai tuần sau cô đã phải "thực hành" ngay với nhóm lớp ở nhà. Quên trước, quên sau, thiếu người này người kia rất vất vả. Nhưng "có thêm kinh nghiệm và bài học con ơi"...cô Linh chia sẻ.
Ảnh: Học viên chia sẻ những trải nghiệm thực tế khi bị lừa đảo tiếp cận trên mạng xã hội
Không để người cao tuổi “đơn độc” trên mạng
Với cẩm nang này, người lớn tuổi không chỉ học kỹ năng, mà còn được tham gia mạng lưới hỗ trợ:
Nhóm Zalo riêng để chia sẻ tin giả, cảnh báo lừa đảo.
Hotline tư vấn khi gặp tình huống nghi ngờ.
Workshop “1 thiết bị – 1 trợ lý” mỗi tháng để cập nhật xu hướng lừa đảo mới.
Đây không đơn thuần là một chương trình kỹ thuật. Đó là một mô hình giáo dục cộng đồng liên thế hệ – kết nối ông bà với giới trẻ để tạo dựng niềm tin, năng lực và sự chủ động trong thế giới số.
Không ai quá già để học cách bảo vệ mình. Với cẩm nang an toàn mạng tại các lớp kỹ năng số của Công Dân Số Bạc, người cao tuổi được trang bị không chỉ kiến thức, mà cả kỹ năng và hệ thống hỗ trợ cộng đồng – để họ không đơn độc, không lạc hậu và không bị tổn thương trong hành trình hòa nhập xã hội số.
Tải về "Cẩm nang an toàn mạng" tại đây
Nguồn: Google
